Taageerada Uur-jabka ee Dumarka Bariga Afrika
You can view this page in your language.
Big Hope Miscarriage Support is available in English, Somali, Amharic, and Swahili.
Dhicisku weli waa murugo aamusnaan ah oo ka jirta bulshooyinka Bariga Afrika iyo bulshooyinka dhaqammo iyo afaf kala duwan leh (CALD). Dhaqan ahaan, filashooyinka bulshada, ceebeynta, iyo cabsi laga qabo in la xukumo ayaa ka dhigta in dumarku si furan uga hadli waayaan waayo-aragnimadooda ama ay raadsadaan taageero. Si kastaba ha ahaatee, dhicisku waa arrin caadi ah. Waxaa lagu qiyaasaa in 1 ka mid ah 4 uur ay ku dhammaato dhicis gudaha Australia. Adigu kaligaa ma tihid, waxaadna xaq u leedahay taageero ixtiraamta sheekadaada, dhaqankaaga, iyo habkaaga bogsasho.
Adeegyadeena
Africare Community Services Inc. waxay bixisaa adeegyo si gaar ah loogu talagalay in lagu taageero dumarka iyo qoysaska Bariga Afrika ee la kulmay dhicis, iyadoo adeegyadaasi yihiin kuwo dhaqan ahaan u dhow oo naxariis leh:
La-talin Dhaqan-u-dheellitiran
Waxaa bixiya xirfadlayaal fahamsan caqiidooyinka iyo dhaqamada Bariga Afrika, oo ay ku jiraan kalkaaliyeyaal caafimaad, umulisooyin, iyo la-taliyeyaal.
Khadka Caawinta Luqado Badan oo 24/7 ah
Taageero degdeg ah oo lagu heli karo luqadaha: Amxaari, Tigrinya, Oromo, Soomaali, Suwaaxili, iyo Ingiriis.
Shabakad Taageero Dumar Kale ah
Kula xirnow haween Bariga Afrika ah oo tababaran isla markaana horey u soo maray dhicis.
Wacyigelin Bulsho iyo Aqoon-is-weydaarsiyo
Barnaamijyo lagu dhimayo ceebeynta iyo lagu kordhinayo fahamka dhiciska ee bulshooyinka Bariga Afrika.
Tababar Bixinta Daryeelayaasha Caafimaadka
Kordhinta aqoonta xirfadlayaasha caafimaadka ee ku aaddan caqiidooyinka la xiriira uurka iyo dhiciska ee bulshooyinka Bariga Afrika.
Dhicis Kaddib: Dhammaan Dhinacyada Nolosha Waa Muhiim
Taageero dhammeystiran waxay la macno tahay in qofka la siiyo daryeel buuxa oo ka hadla jirka, maskaxda, dareenka, bulshada, iyo ruuxnimada.
Marka dhicis dhaco, waa muhiim in la tixgeliyo dhammaan dhinacyadaas oo dhan.
Waa Maxay Dhicis?
Dhicisku waa luminta dabiiciga ah ee uurka kahor inta uusan gaarin 20 toddobaad. Badanaa waxa uu dhaca saddexda bilood ee ugu horreeya uurka waxaana uu inta badan sababo waxyaabo ka baxsan xakamaynta qofka, sida khaladaadka hidde-sideyaasha (chromosomes). Dhicisku ma aha mid uu sababo walwal, cunto, ama hawl maalmeedka caadiga ah sida shaqo, jimicsi, ama galmo. Waa muhiim in la ogaado in uusan dhicisku ahayn khaladkaaga.
(Tixraac: The Royal Women's Hospital (2022). Miscarriage: causes and symptoms. www.thewomens.org.au)
Noocyada Dhiciska
Uurka Kiimikada ah (Chemical Pregnancy)
Uur aad u horreeya oo uu dhicisku dhaco kahor toddobaadka 5aad. Haween badan ma ogaadaan inay uur yeesheen.
Dhicis La Sugayo (Threatened Miscarriage)
Waxaa jiri kara dhiig-bax ama xanuun, balse uurku weli wuu socdaa, ilmo-galekana waa xiran yahay.
Dhicis La Dareemi Waayey (Missed Miscarriage)
Ilmuhu wuu istaagay inuu koro, balse calaamado ma jiraan. Badanaa waxaa lagu ogaadaa baaritaan raajo.
Dhicis Soo Noqnoqda (Recurrent Miscarriage)
Marka uu qofku yeesho saddex ama ka badan oo dhicis ah oo is-xiga. Waxaa la samayn karaa baaritaanno caafimaad oo dheeraad ah.
Dhicis Dhameystiran (Complete Miscarriage)
Dhammaan unugyada uurka ayaa si dabiici ah u baxa, calaamadaha dhiig-baxa iyo xanuunkuna way dhammaadaan.
Dhicis Aan Dhameystirnayn (Incomplete Miscarriage)
Qaybo ka mid ah unugyada uurka ayaa ku haray ilmo-galeenka. Daawo ama qaliin ayaa laga yaabaa inuu loo baahdo.
Ukunta Madhan (Blighted Ovum)
Ukun bacrimaysay oo aan uur samayn. Waxaa lagu ogaadaa raajo hore.
Uur aan ku beermayn ilmo-galeenka (Ectopic Pregnancy)
Uur ku samaysma meel ka baxsan ilmo-galeenka, badanaa tuubbada ugxanta. Tani waa xaalad caafimaad oo degdeg ah.
Calaamadaha Caamka ah ee Uur-dhicista (Miscarriage Symptoms)
Haddii aad la kulanto wax ka mid ah calaamadahan hoos ku xusan, fadlan si degdeg ah ula xiriir dhakhtarkaaga, umulisadaada, ama bixiyahaaga daryeelka caafimaadka. Qaar ka mid ah calaamadahan waxay u baahan karaan daryeel caafimaad oo degdeg ah:
Dhiig-bax xagga xubinta taranka dumarka
- Waxa uu noqon karaa dhibco yar ama dhiig badan.
- Midabka dhiigga wuxuu noqon karaa bunni (madow) ama casaan dhalaalaya, mararka qaarna wuxuu wataa cadadyo yaryar.
Xanuun ama calool fadhin (abdominal cramping)
- Xanuunka wuxuu noqon karaa mid dhexdhexaad ah ama daran.
- Badanaa waxaa laga dareemaa caloosha hoose ama dhabarka hoose.
- Waxa uu la mid noqon karaa xanuunka caadada adag ama muruq gubasho daran.
Ka-soo-baxa unugyo ama cadad (tissue discharge)
- Waxaad arki kartaa wax la mid ah xabag ama dareere leh midab cawl ah ama casaan khafiif ah.
- Tani waxay muujin kartaa in unugyo uur ah ay ka soo baxayaan ilmo-galeenka.
Xanuunka miskaha ama dhabarka hoose (pelvic or lower back pain)
- Waxaa laga yaabaa in xanuunku yahay mid joogto ah ama soo noqnoqda.
- Inta badan waxaa lagu dareemaa miskaha (pelvis-ka) ama dhabarka hoose, waana calaamad muhiim ah oo u baahan qiimeyn caafimaad.
Taageerada Murugada
Dhicisku wuxuu keeni karaa murugo qoto dheer, taas oo ay saameyn ku leeyihiin dhaqanka, diinta, iyo filashooyinka qoyska. Haween badan oo ka soo jeeda Bariga Afrika iyo bulshooyinka CALD waxay murugadan u qaataan si aamusnaan ah.
Africare waxay bixisaa taageero murugo oo naxariis leh, af iyo dhaqan u dhow. Waxaan siinnaa la-talin fool ka fool ah, meel ammaan ah oo lagu wadaago murugada, iyo taageero lagu abuurayo dariiqyo gaara oo lagu xasuusto khasaaraha—ha noqoto salaad, caado, ama xusuus gaar ah.
Dhicisnimadu ma aha khaladkaaga
Dhicisku waa waayo-aragnimo shakhsi ah oo xanuun badan. Waa muhiim in la fahmo in badanaa sababtiisu aysan ahayn wax aad samaysay ama aadan samayn. Wax badan oo keena dhiciska waxay ka baxsan yihiin xakamaynta qofka.
Adigu kaligaa ma tihid. Haween iyo qoysas badan oo Bariga Afrika ka soo jeeda ayaa la kulma dhicis, inkasta oo aan sida badan looga hadlin. Waa caadi in la murugoodo. Waa caadi in la raadsado gargaar. Iyada oo ay jirto waqti, taageero, iyo daryeel, bogsashadu waa suurtagal.
Dareenkaaga waa muhiim, waana la tixgelinayaa
Ka dib dhicis, waxaa caadi ah in qofku dareemo xanuun, murugo, caro, jahawareer, eed, niyad-jab, ama xasillooni. Ma jiro dareen sax ah ama khaldan.
Murugadu waa is-bedbedeshaa. Maalin kasta wuu is-rogi karaa dareenkaaga. Dhicisku waa waayo-aragnimo shakhsi ah, sidaa darteed jawaabtaada shucuur ahaaneedna waa sidaa oo kale. Si kasta oo aad u dareento—xoog leh ama deganba—waa la aqbalaa. Ma jirto cid aad u baahan tahay inaad u sharaxdo ama u caddeyso dareenkaaga.
La hadal qof aad ku kalsoon tahay, oday bulsho, ama la-taliye. Taas ayaa kaa caawin karta inaad fahamto waxa aad dareemayso oo aad ogaato inaadan kaligaa ahayn.
Ma Tihiin Kaligiin
Haddii aad tahay hooyo uu soo maray dhicis, waxaa laga yaabaa inaad dareento cadaadis ah inaad adkeyso—gaar ahaan haddii carruurtaada kugu tiirsan yihiin. Laakiin xitaa haweenka ugu xooggan waxay u baahan yihiin taageero. Waxaad xaq u leedahay nasasho, naxariis, iyo meel aad murugadaada ku muujiso.
Dumar badan oo Bariga Afrika ah ayaa looga bartay inay sii wadaan nolol maalmeedka xitaa marka ay la kulmaan khasaaro weyn. Laakiin dhicisku waxa uu saameeyaa jirka iyo maskaxda. Ma aha inaad kaligaa sidaan u qaaddo. Raadsashada taageero waa geesinimo, ma aha tabar-darro.
Weydii Taageero Lamaanehaaga
Waa la aqbali karaa in aad ka codsato taageero lamaanehaaga—gaar ahaan marka aad jir ahaan iyo shucuur ahaanba bogsanayso. Si degan oo cad ugu sheeg waxaad u baahan tahay.
Waxaad dhihi kartaa:
“Waan ogahay in labadeenaba ay nagu adagtahay, balse waxaan aad ugu baahanahay taageero dheeraad ah—gaar ahaan dhanka carruurta iyo shaqada guriga. Jirkeyga iyo maskaxdaydaba waa inay bogsadaan.”
Mararka qaar lamaanehaagu ma yaqaanaan waxa la yiraahdo. Ha ka waaban inaad si cad u sheegto baahiyahaaga. Isgaarsiin furan waxay badbaadin kartaa xiriinka iyo habka aad wada uga gudubtaan waayo-aragnimadan.
Taageeridda Qof Soo Maray Dhicis
Inkastoo dhicisku inta badan la qariyo, taageeradaada ayaa wax weyn ka beddeli karta. Naxariis, ixtiraam, iyo joogitaan ayaa wax ka beddeli kara. Hal qof oo daryeel leh ayaa qof kale ka dhigi kara mid aan kali ahayn.
Ka hadal qalbigaaga—afkaaga hooyo ha ku hadlo. Looma baahna ereyo qumman si aad u muujiso daryeel.
Odayaasha ama haweenka la ixtiraamo waxay yeelan karaan sheekooyin u gaar ah. Haddii si naxariis leh loo dhiirrigeliyo, waxay bixiyaan xasuus iyo talo.
Ka Gudbidda Dhiciska
Ka gudbidda dhicisku micnaheedu maaha inaad illoowdo—laakiin waa inaad heshaa habkaaga bogsasho.
Murugadu qof walba way kaga duwan tahay. Maalmo adag ayaa jiri kara, kuwa kalena way deggan yihiin. Waxaa laga yaabaa inaad dareento murugo, eed, cadho, ama xitaa degganaansho. Dareen kasta wuu saxan yahay, waana jirtaa waqti gaar ah oo kuu gaar ah oo aad ku bogsato.
Dumar qaar waxay raalli ku noqdaan salaadda ama xusuusta. Kuwo kalena waxay u baahan yihiin nasasho, sheekaysi, ama waqti ay la noqdaan naftooda. Haddii aad damacdo inaad mar kale isku daydo uur, ama haddii kale, waa go'aan adiga kuu gaar ah.
Bulshooyinka Bariga Afrika iyo CALD inta badan uma hadlaan dhiciska. Laakiin adigu kaligaa ma tihid. Iyada oo ay jirto taageerada saxda ah, bogsasho waa suurtagal.
Ma tihid kaligaa. Ma tihid sababta. Waqti ka dib, xaaladdu way sahli doontaa. Markaad diyaar tahay, waan kuu joognaa.
Acknowledgement
This project is supported by the Department of Health, Disability and Ageing. We sincerely thank them for their contribution.
Taageero Markaad U Baahato
Waxaan halkan u joognaa inaan ku caawinno. Noogu sheeg waxaad u baahan tahay, annaguna waxaan kaa jawaabi doonaa sida ugu dhaqsaha badan.
